The Right to the City

Latijns-Amerika is de meest geürbaniseerde regio ter wereld, waar tachtig procent van de bevolking in een stad woont. De exponentiële groei van veel steden in Latijns-Amerika in de tweede helft van de twintigste eeuw heeft een tot op de dag van vandaag voortdurende spanning tussen officiële en informele stadsuitbreidingen tot gevolg. Mede daardoor heeft het principe van ‘le droit à la ville’ uit 1968 van de Franse filosoof en socioloog Henri Lefebvre, waaraan de titel van de tentoonstelling is ontleend, veel invloed in Latijns-Amerika gekregen. De kern ervan bestaat uit het basisrecht op toegang tot ruimte en participatie in het stedelijk leven.

Tegenwoordig wordt dit concept ook wel in bredere zin begrepen. Sociaalgeograaf David Harvey betoogt bijvoorbeeld dat het ‘recht op de stad’ veel meer behelst dan toegang tot de stad en een volwaardige deelname aan het stedelijke leven alleen. Het omvat, zo stelt hij, ook het recht om jezelf te veranderen door de stad te veranderen. The Right to the City verbindt zulke principes met het werk van de zeven kunstenaars om zowel de huidige situatie in Latijns-Amerikaanse steden te belichten, als om voorbeelden te geven van de verschillende manieren waarop een alternatief gebruik van de stad het leven voor de stedeling kan verbeteren.

De video The Uprising van Jonathas de Andrade gaat op deze tentoonstelling in première. Het werk is een registratie van een clandestiene paardenrace in het moderne, ordentelijke stadscentrum van Recife en wat deze race daar teweegbrengt. De installatie Lembrança de Brasilia van Laercio Redondo, dat onder andere uit een wandschildering en bedrukte panelen bestaat, brengt specifiek de bouw van de Braziliaanse hoofdstad in de herinnering. Oscar Abraham Pabón, momenteel resident aan de Rijksakademie, geeft met zijn vloersculptuur Salta Charcos een mogelijk model voor een grotere gelijkheid tussen inwoners in het centrum en de buitenwijken van de metropool. Op vergelijkbare wijze spelen alle werken met het tornen van de machtsverhoudingen die de opbouw en de representatie van een stad bepalen.

Madelon van Schie (1982, Amsterdam) is kunsthistoricus en rondde een onderzoeksmaster Latijns-Amerika studies af aan de Universiteit van Amsterdam. Eerder werkte ze als zelfstandig (co)curator aan de tentoonstellingen ‘May Your Wish Come True’ (2012) en ‘Into the Green’ (2011). Daarnaast is ze coauteur van ‘Notities van Onderweg’ (2012), een publicatie over het werk van de Nederlandse kunstenaar Cornelius Rogge. Op dit moment werkt ze samen met het CEDLA aan de afronding van een bijdrage voor een bundel over de veranderende samenleving in Lima, getiteld ‘The New Face of Lima. Patterns of Cholification’. Hierbij richt ze zich op de invloed van deze sociale veranderingen op de hedendaagse kunst in Peru.