Spaces of Exception

Spaces of Exception bestaat uit zowel bestaande als nieuwe werken. Het oudste werk in de tentoonstelling is het Boek van Decreten (1977) door de legendarische Russische conceptuele kunstenaar Dmitry Prigov (1940-2007). Het boek bestaat slechts uit zes bladzijden, waarvan elk trots een decreet verkondigt, getekend door ‘D. Prigov, voorzitter’. In het boek zijn de decreten opgenomen van het dier, de lucht, de nabijheid, de eenheid, het zwart en tot slot het decreet van het decreet. Prigov’s decreten roepen een absurde revolutionaire held op in tijden van stilstand in Rusland, waarin hij zichzelf imiteert en een parodie vormt op de figuur van wetgever.

De tentoonstelling 'Spaces of Exception' biedt het hoofd aan de verouderde mythe van de kunstenaar als wetgever, die wordt bespot door Prigov, vanuit een hedendaags gezichtspunt waarin kunstenaars verschillende identiteiten aannemen, zoals die van producent, onderzoeker, arbeider, ondernemer, kennisproleet, criticus van nationalistische propaganda, enzovoort. Net als Prigov stellen zij alternatieve representaties van wetten voor. Het meest opvallende voorbeeld daarvan in de tentoonstelling is de bijdrage van Jonas Staal, New World Summit. Deze installatie is een voorstel en tegelijk platform voor alternatieve parlementen, die ten dienste staan van terrostische groeperingen wereldwijd en die zich veelal actief verzetten tegen onderdrukking door de staat.

Andere werken refereren aan het uitzonderingsgebied als een meervoudige realiteit in de huidige samenleving. Dit wordt expliciet in het werk van het Russische Chto Delat, een collectief dat tot dusver zelden in Moskou exposeerde. Een eerder statement van Chto Delat vindt zijn weerklank in deze tentoonstelling: “Een ‘staat van uitzondering’ ontwikkelt zich tot een dagelijkse realiteit, een vreemde nieuwe vorm die elk gebied van het leven aantast, een achtergrond voor het alledaagse. Nieuwe systemen van toezicht worden geïmplementeerd; openbare ruimte wordt geprivatiseerd en onder strenge controle geplaatst; censuur beperkt informatiestromen; paspoortcontroles en reisbeperkingen dammen bewegingsvrijheid in; verdachte personen worden gefouilleerd en gedetineerd; verkiezingen gefraudeerd en dat alles in naam van de strijd voor democratie en mensenrechten.” Chto Delat zal onder meer twee videowerken tonen, waarvan er één in Nederland is geproduceerd. Kunstenaars als Aernout Mik, Jiri Kovanda en Renzo Martens reflecteren op oorlog als noodsituatie. Enkele andere Nederlandse kunstenaars gaan in op de uitzonderlijke koloniale geschiedenis die tot op de dag van vandaag, bijna onzichtbaar, nog sporen nalaat. Tenslotte fungeert de tentoonstelling zelf als uitzonderingsgebied. Dit blijkt al wel uit Staals enscenering van alternatieve parlementen. Carey Young presenteert een Russische versie van haar Obsidian Contract, die de bezoeker in staat stelt de tentoonstellingsruimte op een legale manier anders te gebruiken dan normaal is voor openbare ruimtes.

De tentoonstelling dient ook als enscenering voor de choreografe Anna Abalikhina. Zij zal zich de tentoonstelling toe-eigenen en deze vlak na de opening gebruiken als uitzonderingsgebied voor repetitie. In de context van de tentoonstelling in haar geheel zal ze de Sovjet-traditie van de militaire parade, inclusief bijbehorende extravagante ornamenten, heropvoeren als een carnavaleske demonstratie. De uitkomst van de samenwerking tussen de curatoren en choreografe wordt uitgevoerd op 17 september.