Screens on 11: La Promesa

Magnus Monfeldt

6 juni - 28 juni

In zijn video-installatie La Promesa (2008), te zien op de zes grote schermen van Club 11, verbeeldt Magnus Monfeldt de feestelijke viering van de mythe rondom de Argentijnse volksheld Antonio Gil, liefkozend El Gauchito genoemd. Van het verhaal doen meerdere versies de ronde. Monfeldt volgt die waarin Gil ondersteboven aan een boom hangt, om een goede begrafenis smeekt juist voordat hem de keel wordt doorgesneden en zijn moordenaar opdracht geeft voor hem te bidden. Doet hij dat niet, zo voorspelt Gil, dan sterft zijn zoon. Het is 8 januari 1878, Gil wordt gedood.

Als de verantwoordelijke politieman later thuiskomt, treft hij zijn zoon doodziek aan. Alsnog begraaft de ambtenaar Gil en zijgt, gevouwen handen, neer bij diens graf. Waarna Gil zijn moordenaars? zoon geneest.

Sindsdien wordt Gauchito Gil als officieuze heilige vereerd in het grotendeels katholieke Argentinië. 8 januari is uitgeroepen tot nationale feestdag, de plek waar hij omkwam is uitgegroeid tot bedevaartsoord. Langs de Zuid-Amerikaanse wegen zijn bovendien altaars voor Gil opgericht. Monfeldt raakte gefascineerd door de eigen esthetiek van deze populaire gedenkstenen. Hij reed als een ware pelgrim, vergezeld van een Argentijnse fotografe en haar vriendin, naar Gils gedenkplaats in Mercedes, Corrientes. La Promesa is het verslag van zijn tocht.

Drie grote schermen hangen aan weerszijden van de zaal. Ze tonen het gesprek tussen Monfeldts metgezellen die zich optutten voor een festiviteit. De dialoog wordt geflankeerd door verstilde beelden van het rijke Buenos Aires enerzijds: modernistische wolkenkrabbers weerkaatsen het licht van de opkomende zon, sproeiers bevochtigen het frisgroene gazon. Hiermee contrasteren, anderzijds, gezichten op het verpauperde platteland. Vervallen huizen zonder ramen staan langs verdorde velden waarop niets groeit. Monfeldts shots zijn lang, de montage van de beelden is rauw. Samen vormen ze een roadmovie die wordt gekenmerkt door het sterke narratief.

Wanneer een wens in vervulling is gegaan, zo wil de traditie, dankt de gelovige Gil met een gift. La Promesa eindigt met het offer van een moeder die de vlecht schenkt van haar nog altijd levende, maar prematuur geboren zoon. De geschiedenis ontroert, de wijze waarop de vrouw haar vertelt des te meer. Of de legende van Gil nu een persoonlijk of een groter doel dient, de mythe is potentieel ieders verhaal, aldus Monfeldt. Het is essentieel haar te onderhouden, om spirituele of om financiële redenen.

Ongemerkt is ook Monfeldts persoonlijke zoektocht met deze particuliere mythe verweven. De Zweedse kunstenaar bekende in een gesprek dat hij als kind, ‘ietwat naïef wellicht’, geloofde in Argentinië, zelfs Argentijn wilde zijn. Gelijk in zijn eerdere films als We Have To Talk About It (2002) en The Perpetual Summer (2002) onderzoekt Monfeldt in La Promesa de sporen van het geloof in het verleden, de herinnering, of die bijkans levensechte droom.

Magnus Monfeldt (Avesta, 1973) studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie en het Sandberg Instituut, Amsterdam. Hij maakte La Promesa in opdracht van SMBA in het kader van het programma ‘Screens on 11’. De film is van 6 tot en met 28 juni elke avond van 21-22 uur in het Post CS-gebouw te zien op de panorama-videoschermen van Club 11.

Ilse van Rijn