Material Kontingenz

David Jablonowski

23 januari - 14 maart 2010

Opening: vrijdag 22 januari 17 - 19 uur

‘Material Kontingenz’ is de eerste grote solotentoonstelling van David Jablonowski (Bochum, 1982). Hij toont er onder meer twee monumentale beelden die speciaal voor deze gelegenheid zijn gemaakt.

De Duitse titel van deze tentoonstelling verwijst naar twee belangrijke aspecten van Jablonowski’s werk. Ten eerste is dat het specifieke materiaalgebruik van zijn sculpturale installaties. Hij combineert materialen als gips, staal en hout met piepschuim, expressieve verflagen, een scanapparaat, draaiende en scharnierende delen of zelfs verwarmingselementen of een flatscreen. Samen met de vaak monumentale schaal heeft het werk daardoor een grote impact op de ervaring van de kijker. Daar komt het Kontingenz van de titel uit voort: dit begrip uit de (Duitse) sociologie verwijst naar de constatering dat alles wat wij pogen te communiceren aan zo veel factoren en invloeden onderhevig is, dat de daadwerkelijke resultaten vooral op toeval lijken te berusten.

Met zijn sculpturen toont Jablonowski een interesse voor klassieke monumenten zoals de stèle, de ziggurat of de middeleeuwse codex, waarin vorm en boodschap één geheel vormden. Deze boodschap was eenduidig en voor de eeuwigheid bedoeld, maar heeft haar betekenis langzaamaan verloren en ingewisseld voor die van het cultuurtoerisme. De hedendaagse media daarentegen zijn uitsluitend gericht op het moment. Beide zijn dus constant in beweging, maar op totaal verschillende snelheden.

Het werk van Jablonowski heeft dan ook niet de pretentie zich aan klassieke monumenten te spiegelen. Zijn beelden zijn niet symbolisch te duiden; je kunt hooguit gissen naar hun betekenis. Hun werkzaamheid ligt op dat vlak van de fysieke beleving die op allerlei manieren wordt gemanipuleerd. Door hun vorm, hun interveniërende karakter in de ruimte, details zoals oppervlakafwerking, monumentaliteit, onverwachte materialencombinaties en niet-materiële elementen als beweging, warmte of filmbeeld, appelleren de sculpturen aan allerlei vormen van kennisoverdracht. Ze lijken een direct communicatief doel te beogen, een schijnzekerheid te bieden, waarin de kunsthistorische referenties, zwemen van politiek engagement, een technisch element of een mogelijke hint van iets participatiefs, een rol spelen maar geen eenduidige antwoorden geven.

Het al wat oudere werk Disposition is er een mooi voorbeeld van. Het is een zwaar ogend beeld met drie grote, onbestemd gevormde elementen die om hun assen kunnen draaien. Ze worden bekroond door een monolithisch blok piepschuim dat schilderachtig is afgewerkt, met daarop metalen vlakken die plaquettes suggereren. De expressief schilderachtige textuur verleent het beeld zijn historiserende aura. Het werk combineert het idee van een eenvoudig grafmonument (zoals een mastaba, de doosvormige voorloper van de piramide), met de mogelijkheid tot manipulatie door de beschouwer. Hoewel de carrouseltechniek perfect is, is de handeling van het draaien nogal doelloos, behalve dan dat de manipulatieve mogelijkheid het beeld onweerstaanbaar maakt – vergelijkbaar met de onbedwingbare neiging van veel toeristen om piramides te beklimmen.

Een nieuw werk in de tentoonstelling, Tchogha Zanbil, is vernoemd naar de best bewaarde ziggurat uit het oude Mesopotamië, in het huidige Iran. Deze sculptuur is gebaseerd op de oervorm van kennisoverdracht: het boek. Het is grofweg te beschouwen als een monumentaal geproportioneerd, rechtopstaand, opengevallen boek. Eén van de bladzijden bestaat uit een grote flatscreen monitor waarvan de oplichtende beelden alleen te zien zijn door hun reflecties op een van de andere pagina’s, die gemaakt is van glanzend gepolijst metaal. De monitor vertoont beelden waarin de ziggurat van Tchogha Zanbil figureert, maar ook de Azadi-toren in Teheran, waar recent demonstraties tegen de regering plaatsvonden, en het Azadimuseum waarin heden en verleden van Iran worden verheerlijkt. Subtiel verwijst het beeld naar de propagandadoeleinden die ten grondslag liggen aan monumenten toen en nu, en aan de huidige mediawerkelijkheid in Iran. Ze imponeren door hun dominantie, maar hun betekenis zal morgen niet meer dezelfde zijn als vandaag.

David Jablonowski (Bochum, 1982) volgde zijn opleiding aan de Gerrit Rietveld Academie en de Ateliers in Amsterdam, met tussendoor een jaar aan de Kunstakademie Düsseldorf. Zijn werk was onder meer vertegenwoordigd in ‘Deep Screen; Art in Digital Culture’, Stedelijk Museum Amsterdam (2008); ‘The Knight’s Tour’, de Hallen Haarlem (2009) en, solo, in ‘Imposition’, Schaufenster, Kunstverein Düsseldorf (2009).

Voor meer informatie en beeldmateriaal: 020-4220471 / mail@smba.nl

Bij de tentoonstelling verschijnt de gratis SMBA Nieuwsbrief (NL/EN) met een achtergrondessay over het werk van Jablonowski.

David Jablonowski Material Kontingenz is mede mogelijk gemaakt door Het Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst.

Werk van Jablonowski is binnenkort ook te zien in Museum de Paviljoens, Almere, tijdens de tentoonstelling 'De Nederlandse Identiteit Rede & Religie.' Met o.a. Ger van Elk, Marien Schouten, Job Koelewijn en David Jablonowski. Van 24 april - 31 oktober 2010