The Marx Lounge - Liberticide

Robin Brouwer doceert de laatste twee jaar politieke en sociale filosofie aan de Universiteit van Amsterdam en is daarnaast verbonden aan het kunsttijdschrift HTV De IJsberg. Daarnaast is Brouwer sinds vier jaar als (freelance) adviseur werkzaam voor verschillende overheden, organisaties en instellingen en bekleedde hij verschillende bestuursfuncties.

Tiers Bakker is werkzaam voor De Groene Amsterdammer en doceert aan het Instituut voor Filosofie in Amsterdam. De afgelopen vijf jaar is Bakker betrokken bij verschillende werk/studie groepen met betrekking tot auteurs als Hegel, Barth, Marx en Deleuze. Tot zomer 2008 maakte hij samen met Brouwer de hoofdredactie uit van kunstkrant HTV De IJsberg. Bakker is voorts verbonden aan verschillende redacties, zoals die van Felix & Sofie en is nauw betrokken bij de organisatie van debatten op verschillende locaties in Amsterdam.

Vooraf te lezen literatuur: Bakker, Tiers. Brouwer, Robin. Liberticide. Kritische reflecties op het neoliberalisme. Utrecht: IJzer, 2008.

Aanmelding via marxlounge@smba.nl

1. Context, woensdag 20 april om 20:00u.

De eerste samenkomst wordt begeleid door Tiers Bakker en Robin Brouwer en heeft als onderwerp ‘het neoliberale tijdsbeeld’. Tijdens deze bijeenkomst wordt getoond hoe de postmoderne samenleving is ontstaan. Het gaat hierbij om het afkondigen van ‘de grote eindes’: het einde van de grote verhalen en De Waarheid en de introductie van de Meningen. Het einde van De Werkelijkheid en de introductie van het idee van de gefragmenteerde werkelijkheid en het einde van de geschiedenis. Eventueel wordt het postkolonialisme behandeld. Deze postmoderne conditie wordt in verband gebracht met de introductie van de neoliberale premisse: de vrije markt samenleving en het individualiseringsproces, de mens als economische – consumptieve – actor. Verder komt het idee van het einde van de ideologieën aan de orde. Tot slot wordt een nieuw ideologiebegrip geïntroduceerd dat de deelnemers tijdens deze samenkomsten in staat zal stellen om de samenleving – het neoliberalisme – als ideologie te onderzoeken.

2. Economie, woensdag 27 april om 20:00u. Met Pieter Lemmens.

In de tweede bijeenkomst wordt ingegaan op de idee van het geld als oneindig rekbare motor van de westerse beschaving, dit mede in verband met de recente ontwikkelingen in de financiële wereld. Thema’s die aan bod komen: het structuurprobleem van de onderfinanciering, flitskapitaal en de mythe van de markt als voorwaarde voor vrijheid. Empirische onderzoeksresultaten worden verbonden aan filosofische beschouwingen (economisch onderzoek van het team van Prof. Kleinknecht).

3. Veiligheid, toezicht en controle, 4 mei om 20:30u. Door Robin Brouwer. NB: latere aanvangstijd i.v.m. dodenherdenking.

Veiligheid is in onze samenleving niet slechts een thema binnen de sfeer van hoe samenleven, wonen en stedelijke inrichting zijn georganiseerd, maar geldt ook als richtpunt binnen het domein van economie en bestuur. Veiligheid is iets dat ‘geproduceerd’ moet worden, wat tot een nieuwe (particuliere) industrie heeft geleid die van invloed is op justitie, politie en markten. Deze avond gaat uit van kennis uit de criminologie. Aan de hand van recente analyses en empirisch onderzoek wordt duidelijk gemaakt dat veiligheid en controle een selffulfilling prophecy zijn geworden die niet langer worden voortgestuwd door overheid en bestuur (big brother), maar in handen zijn van een diffuus netwerk van marktpartijen (the little sisters).

4. Politiek, 11 mei om 20:00u. Met Frans Winkens.

In de avond over politiek en democratie wordt onder andere aan de hand van het werk van Schmitt, Rancière en Badiou inzichtelijk gemaakt dat de neoliberale conditie de democratische grondslag van onze samenleving ondermijnt. Thema’s die aan bod komen: participatieve versus representatieve democratie, ‘de politiek’ versus ‘het politieke’. Het democratische (dat wil zeggen het politieke) gehalte van de maatschappelijke inrichting neemt steeds meer af. Ook wordt er ingegaan op het fenomeen van de depolitisering van de samenleving zoals dit onder invloed van het neoliberalisme in de jaren negentig is ontstaan. In samenhang hiermee wordt getoond dat de overheid, die momenteel in tal van situaties de zwarte piet krijgt toegeschoven, in bestuurlijke en ideologische zin in de afgelopen decennia – waar dit het mandaat en haar middelen betreft – reeds dermate is uitgekleed, dat zij nauwelijks meer in staat is een corrigerende of sturende functie te vervullen.

5. Media, openbaarheid en objectiviteit, 18 mei om 20:00u. Met Tiers Bakker.

Met de introductie van het neoliberalisme is de objectiviteit die men van de media verlangt, tanende. Steeds vaker zijn verslaglegging en nieuwsgaring niet zozeer een representatie als wel een productie of fabricatie van werkelijkheid. Tijdens deze samenkomst wordt er stil gestaan bij fenomenen als ‘spin’, ‘frames’, ‘embedded journalism’, ‘tweets’, ‘blogs’ en de vermeende transparantie van (sociale) media. Daarnaast wordt er kritisch gekeken naar de vraag wat er nodig is om de traditionele democratische en kritische functie van de media te waarborgen, Als we dat zouden willen. Ook worden er verbanden gelegd tussen de neoliberale marktwerking die de media beheerst, en de invloed daarvan op haar (democratische) kwaliteit.

6. Debat ‘Fiscalicide. Marx, Sloterdijk, of: het kapitalisme tussen geven en nemen.’ 25 mei om 20:00u. met Liesbeth Noordegraaf-Eelens, Ewald Engelen en Theo W.A. de Wit. Gemodereerd door Laurens ten Kate.

Peter Sloterdijk, een van de bekendste filosofen van deze tijd, gooide in 2009 een knuppel in het hoenderhok van de Duitse verzorgingsstaat met een kort essay in de Frankfurter Allgemeine. Hij pleitte voor afschaffing van het belastingstelsel dat volgens hem de rijken ontslaat van hun verantwoordelijkheid voor de maatschappij. Hij stelt dat we nu een ‘cultuur van het geven’ nodig hebben - en dat is iets anders dan belasting betalen. Talloze politici, filosofen, economen vielen over hem heen en kwalificeerden hem als een rechtse goeroe die de verworvenheden van de sociaaldemocratie zou willen aantasten.

Maar hoe rechts is Sloterdijk eigenlijk? Men vergeet nogal eens dat het essay een bijdrage was in een serie over ‘de toekomst van het kapitalisme’, voorzien van een vet vraagteken. Sloterdijks inbreng is ook een poging terug te gaan naar Marx’ kritiek op het kapitalisme, en de tegenstellingen tussen arm en rijk opnieuw ter discussie te stellen. Hoe stelt Sloterdijk zich dat voor? Daarover geeft filosoof en Sloterdijk-kenner Laurens ten Kate een korte inleiding. Daarna modereert hij een gedachtewisseling met drie filosofen die op dit punt met elkaar, en met Sloterdijks voorstel, in gesprek gaan.

Met medewerking van:

Ewald Engelen, filosoof en hoogleraar Financiële Geografie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceert regelmatig over economische actualiteit in de Groene Amsterdammer.

Liesbeth Noordegraaf-Eelens, filosoof en econoom. Zij is als onderzoeker werkzaam aan de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur in Den Haag en de Erasmus School of Economics in Rotterdam.

Theo W.A. de Wit, is als politiek filosoof verbonden aan de Universiteit van Tilburg, en bijzonder hoogleraar op het gebied van de geestelijke verzorging in justitiële inrichtingen en publiceert over kwesties rond religie en politiek.

Laurens ten Kate is filosoof en religiewetenschapper. Hij is werkzaam aan de Universiteit voor Humanistiek en uitgever van het werk van Peter Sloterdijk.

De tekst van het essay uit 2009 is te vinden op www.cicero.de (‘Kleptokratie des Staates’) Een uitvoerige terugblik van Sloterdijk op het gehele debat is na te lezen in Die nehmende Hand und die gebende Seite (Suhrkamp, 2010). Voor meer informatie over het debat, zie dossier Sloterdijk: www.groene.nl

7. De alternatieve samenleving, 1 juni om 20:00u. Met Tiers Bakker en Robin Brouwer.

Welke alternatieven kunnen er worden bedacht voor de huidige samenlevingsvorm? Vier sprekers presenteren hun visie op mogelijke alternatieven voor onze neo-liberale samenleving: Marc De Kesel (philosopher, Leuven), Femke Kaulingfreks (philosopher, Utrecht), Tiers Bakker and Robin Brouwer (Liberticide).

Aanmelding via marxlounge@smba.nl