One's History is Another's Misery

Van: 26 juli t/m 6 september

Opening: zaterdag 25 juli, van 17.00 tot 19.00

Met Leo Asemota, Van Brummelen / De Haan, Jeremiah Day, Gert Jan Kocken, Sarah Ortmeyer

De 19de-eeuwse mythe van een nationale identiteit maakt een belangrijke opleving door in het westen. Zeker in Nederland, dat worstelt met zowel de introductie en omgang van een nationale historische canon als de oprichting van het Nationaal Historisch Museum. Maar dat wat een natiestaat aan symboliek en collectieve identiteit belichaamt, kent doorgaans ook een negatieve versie voor hen die daar buiten staan. De werken in de tentoonstelling One's History is Another's Misery vestigen de aandacht op specifieke geschiedenissen en gebeurtenissen die deel uitmaken van nationale identiteiten en waarvan de keerzijde daarvan (positief of negatief) een integraal onderdeel is. De betrokken kunstenaars doen dit aan de hand van een documentair georiënteerde, onderzoekende houding, waarin analytische beelden en verstilling een zekere dramatische werking hebben. Tegelijkertijd voegen ze vaak nog eens een extra laag toe bovenop de enorm complexe en ambivalente geschiedenissen die ze bloot leggen, onder het motto "If history creates complexities, let us not try to simplify them" (Salman Rushdie).

De uit Nigeria afkomstige Leo Asemota toont tekeningen, collages en een registratie van de performance The longMarch of Displacement uit 2008. Daarin reflecteert hij op de rol die het Britse rijk speelde in het voormalige koninkrijk Benin (thans Nigeria), en specifiek de relatie tussen de festiviteiten ter gelegenheid van koningin Victoria's diamanten jubileum in Londen in 1897 en de Britse strafexpeditie die tegelijkertijd plaats had in Benin. Een plaquette ter ere van het jubileum, aan de voet van St. Paul's, komt zo in het licht te staan van het gewelddadige einde van het ooit zo fameuze Afrikaanse koninkrijk.

Een ander werk over toe-eigening van 'vreemd' cultuurbezit is Monument to Another Man's Fatherland van Lonnie van Brummelen en Siebren de Haan uit 2008. Centraal in dit meerdelige werk staat het Pergamon-altaar, dat nu in het gelijknamige museum in Berlijn staat. Aan de hand van een filmische reconstructie van fotoreproducties van dit Hellenistische bouwwerk traceren Van Brummelen / De Haan de geschiedenis ervan sinds het een eeuw geleden vanuit Turkije in Berlijn arriveerde en hoe het zichtbaar meedeint in allerlei fotografische modes onder verschillende regimes. De 16mm film Revolt of the Giants - recited by prospective Germans toont screentests van Turkse jongeren die naar Duitsland willen emigreren en hun inburgeringexamen voorbereiden aan het Goethe Institut in Istanbul. In een eigenzinnige interpretatie van de Duitse taal beschrijven ze de verschillende gevechtstaferelen van het altaar, maar van enige nationalistische projectie op het hen 'ontstolen' erfgoed is vooralsnog geen sprake. Niettemin was vrees voor Turkse repatriëring van het monument de reden dat de kunstenaars geen toestemming kregen om in het altaar zelf te filmen.

De bijdrage van Gert Jan Kocken bestaat uit een aantal fotowerken dat, vaak door middel van een enkel monumentaal beeld, belangrijke omslagpunten in de geschiedenis manifest maakt. Het werk Judenporzellan werd speciaal gemaakt voor de Berlijnse editie van One's History. Het bestaat uit twee foto's van porseleinen apen waarvan er een afkomstig zou zijn uit het bezit van de 18de eeuwse Duits-joodse filosoof Moses Mendelssohn. Die had hem, vanwege een Pruisische wet alleen van toepassing op joden, moeten kopen van de Koninklijke Porseleinfabriek (samen met nog 19 van dergelijke apen) om burgerrechten te verwerven. Recentelijk is deze beladen en schaamtevolle episode uit de Duitse geschiedenis, belichaamd door het beeld van de aap, verder gecompliceerd, wat aan de orde komt via de tweede foto en een boek dat onderdeel uitmaakt van dit werk.

De installatie O TANNENBAUM van Sarah Ortmeyer is een geestige uitsnede van 'Duitse' collectieve identiteit zoals die enigszins onbeholpen wordt bewaard in kerstvieringen van het leger op missies buiten NAVO-territorium. Een onderdeel van het werk is een fraai beschilderde houten kerstboom die Duitse troepen, uitgezonden naar Somalië in 1993, ter plaatse lieten vervaardigen. Ortmeyer legt een link met de kunstkerstbomen die Duitse troepen, in het nauw gedreven bij Stalingrad rond kerst 1942, door de Luftwaffe kregen toegeworpen bij gebrek aan beter.

Ook het Krakersmonument van Jeremiah Day, onlangs onthuld in het Westelijk Havengebied van Amsterdam, is onderdeel van de tentoonstelling, samen met enkele werken op papier die er mee in relatie staan. Het (tijdelijke) monument legt de vinger op actuele politieke ontwikkelingen in Nederland rondom het fenomeen kraken. Voor de één is het kraken een typisch Hollandse uiting van tolerantie; een legitieme verzetsbeweging tegen ongebreideld kapitalisme. Voor de ander is het verworden tot een perfide symbool van Hollandse gedoogcultuur dat, zelfs nu er van een omvangrijke kraakbeweging geen sprake meer is, retrospectief gecriminaliseerd moet worden, met als apotheose het recente terugtreden van een lid van de Tweede Kamer vanwege diens activiteiten in de kraakbeweging in de jaren '80. Maar het kraken heeft ook positieve gevolgen gehad, zeker in Amsterdam waar het voortleeft in gemeentelijk 'broedplaatsen''-beleid. Met zijn Krakersmonument, een experimentele geluidssculptuur, pleit Day voor het open houden van (politieke) discussieruimte, een ruimte die met de aanstaande nieuwe kraakwetgeving verder verloren dreigt te gaan.

Op de dag van de opening, zaterdag 25 juli, is het mogelijk om vooraf met een bus een bezoek te brengen aan het Krakersmonument van Jeremiah Day bij de Westhaven.

Vertrek om 15.00 uur vanaf SMBA. Reserveren via mail@smba.nl

De tentoonstelling duurt van 26 juli t/m 6 september 2009.

Meer informatie en beeldmateriaal: mail@smba.nl of 020-4220471

One's History is Another's Misery is oorspronkelijk bedacht en gemaakt voor kunstruimte Autocenter in Berlijn, waar de tentoonstelling in een iets andere opzet was te zien van 12 juni t/m 12 juli 2009.

Met dank aan:

Joep van Liefland / Maik Schierloh

Suzie Herman Fonds

Galerie Figge von Rosen, Keulen (Sarah Ortmeyer)

Dick Moesker - OLB projectietechniek; Ron Salari; Project Art Center, Dublin; Wilfried Lentz (Van Brummelen / De Haan)

Fonds voor Beeldende Kunsten, Bouwkunst en Vormgeving (Gert Jan Kocken)

Stedelijk Museum Bureau Amsterdam

Open: dinsdag t/m zondag 11-17 uur

Entree gratis

www@smba.nl