AFRICA REFLECTED

16 september 2009

Dit jaar werkt het SMBA-team aan een onderzoeksproject onder de titel ‘Africa Reflected’. Hierin wordt gericht gekeken naar de representaties van Afrika binnen de hedendaagse kunstproductie, dit met het doel om alternatieven te vinden voor het dominante, stereotype beeld dat de massamedia presenteren. Het onderzoek beoogt een kritische discussie op gang te brengen over hoe ons beeld van Afrika gevormd is en hoe we dit kunnen nuanceren via de beeldende kunst. En vooral ook om te voorkomen dat dergelijk project het stigma krijgt van ‘ontwikkelingshulp’, wat het stereotype Afrika-beeld alleen maar zou versterken.

Africa Reflected behelst onder meer literatuurstudie, (inter)nationale studio- en galeriebezoeken, gesprekken tussen experts en een bezoekprogramma van buitenlandse curatoren aan Nederland, dat in oktober plaatsvindt. Een deel van het programma is publiek toegankelijk zodat curatoren, kunstenaars, studenten en andere geïnteresseerden de mogelijkheid geboden wordt om over de representaties van Afrika in relatie tot hedendaagse kunst en de tentoonstellingspraktijk van gedachten te wisselen. Deze onderzoeksfase als geheel dient als basis voor mogelijke toekomstige (tentoonstellings-) projecten waarbij SMBA betrokken is.

Het publieke programma bestaat uit een seminar, een lezing en een vertoningavond waarin korte video’s te zien zijn met betrekking op het onderwerp. De lezing zowel als de video presentatie zijn vrij toegankelijk voor het publiek; voor het seminar worden participanten geselecteerd op grond van hun motivatie. Informatie over alle programma onderdelen en korte biografieën van de curatoren die dit jaar deelnemen aan het bezoekprogramma staan hieronder.











Maandag 12 oktober van 13 tot 18 uur

VIEWS ON AFRICA IN THE AGE OF GLOBALIZATION

Een semi-publiek seminar met Kobena Mercer in Maison Descartes

Tijdens het seminar willen we discussiëren over de diverse opvattingen over Afrika zoals die in de hedendaagse kunst tot uitdrukking komen. De focus zal liggen op artistieke projecten en benaderingen die verschillend zijn van, en soms zelfs kritisch zijn ten opzichte van, de dominante representaties van massamedia. Wereldwijd. Er wordt in detail gekeken naar manieren waarop hedendaagse kunstenaars zich engageren binnen de globale cultuurpraktijk.

In een inleidende lezing geeft Kobena Mercer een kritisch overzicht van belangrijke aspecten van de receptie van internationale tentoonstellingen van Afrikaanse kunst in de afgelopen tien jaar. Zijn lezing licht bepaalde beperkingen van bestaande conceptuele kaders uit en wijst op alternatieve perspectieven met gebruik van nieuwe, kunsthistorisch gegronde opvattingen over moderniteit en globalisering. Na het theoretische gedeelte presenteren de genodigde curatoren impressies van hun werk. In de planning voor het seminar is veel tijd voor vragen van en discussies tussen de deelnemers ingecalculeerd. Ons doel is om het uitwisselen van kennis en ideeën tussen professionals en studenten te bevorderen.

Met betrekking tot het seminar is een literatuurlijst opgesteld van sleutelteksten die voorafgaand aan het seminar beschikbaar komen. Deze teksten voorzien de lezer van inleidingen op gecompliceerde en betwiste termen als globalisering en postkolonialisme in relatie tot hedendaagse kunst en dienen als referentiekader voor de discussies. Studenten die geïnteresseerd zijn in deelname aan het seminar kunnen mailen naar mirjam@smba.nl. Je krijgt dan meer informatie toegestuurd.

Locatie: Institut Français des Pays-Bas (Maison Descartes), Vijzelgracht 2A, Amsterdam


Maandag 12 oktober van 20 tot 22 uur

AFRICA REFLECTED ON VIDEO

Een videoprogramma in samenwerking met het Nederlands Instituut voor Mediakunst Montevideo.

Met films van onder anderen Jude Anogwith, Vitshois Mwilambwe Bondo, Theo Eshetu, Achilleka Komguem, Vincent Meessen, Emeka Ogboh en Mark Aerial Waller.

Het volledige programma volgt nog

Locatie: Nederlands Instituut voor Mediakunst, Keizersgracht 264, Amsterdam


Woensdag 14 oktober van 20 tot 22 uur

TIMES OF CONFUSION

Een lezing door Simon Njami

In zijn lezing spreekt Simon Njami over het idee van de “Afrikaanse kunstenaar”. Volgens Njami is het verschil dat gemaakt wordt tussen Afrikaans en Afrika, tussen identiteit en nationaliteit, tussen expressie en politiek uit zichzelf al politiek. Zijn argument is gebaseerd op de overtuiging dat oprechte expressie niet bestaat zonder politieke referentie. De besproken kunstenaars hebben één overeenkomstig punt: Afrika. En dan nog steeds verdedigt Njami dat de manier waarop iemand het Afrikaans-zijn beleeft individualistisch is en niet vanzelfsprekend verbonden is aan een collectief concept. ‘We zouden hier kunnen betwijfelen’, schrijft hij in een samenvatting van zijn lezing, ‘dat iemand niet als Afrikaan geboren wordt: iemand wórdt Afrikaan’. In zijn samenvatting accentueert Njami verder dat de performatieve kracht van taal in de vorming van de Afrikaanse kunstenaar centraal staat. Dit wordt duidelijk wanneer hij aankondigt dat: ‘tot iets “worden” gelijkwaardig is aan het uitdrukken van een bepaalde kijk op de wereld. Er is geen expressie zonder taal. Het begrijpen van zogenaamd Afrikaanse kunstenaars betekent het in staat zijn tot het ontcijferen van de originele taal waarin de kunstenaar het tot de wereld behoren op zijn eigen manier vertelt. Het behoren tot een bepaald territorium moet ons niet doen vergeten dat elk territorium, ten eerste en voornamelijk, een deel van de wereld is.’ Na de lezing is er ruimte voor vragen.

Toegang is gratis, maar een reservering is gewenst. U kunt een mail sturen naar: mirjam@smba.nl

Locatie: Institut Français des Pays-Bas (Maison Descartes), Vijzelgracht 2A, Amsterdam


Korte biografieën:

Oyinda Fakeye heeft na een studie voedingsbiochemie aan de Universiteit van Nottingham als commentator in de modebranche gewerkt en is vandaag de dag actief in de beeldende kunst, momenteel als curator-in-opleiding bij het Center of Contemporary Art (CCA) in Lagos. Daar is zij op het moment bezig met de voorbereiding van de tentoonstelling ‘Identity: An Imagined State’ in het CCA vanaf oktober 2009. Fakeye is daarnaast betrokken bij het Ocean Beach Golf and Leisure Resort in Lagos waar zij assisteert bij de culturele programmering.

Koyo Kouoh is een curator en cultureel manager. Ze is de oprichter en artistiek directeur van de Raw Material Company, een mobiele instelling voor kunstpraktijk en kritische uitwisseling. Van 1998 t/m 2002 was zij de coördinator van culturele programma’s bij het Gorée Institute. Kouoh heeft samengewerkt met de Dakar kunstbiënnale van 2000 t/m 2004 en was mede-curator van ‘Rencontres de la Photographie Africaine’ in Bakamo in 2001 en 2003. Ze was adviseur van Documenta 12 en verantwoordelijk voor Philip Aguirre’s project ‘Gaal Gui’ voor de Beaufort Triennale in 2003. Haar laatste tentoonstelling was ‘Hypocrisy: The Sitespecifity of Morality’, in samenwerking met curator Stina Högkvist in het National Museum of Contemporary Art in Oslo. Momenteel werkt ze aan ‘Make Yourself at Home’, een tentoonstellings- en community programma voor de Kunsthal Charlottenborg te Kopenhagen.

Nontobeko (Nonto) Ntombela Mabongi werkt als kunstenaar en curator en studeert daarnaast momenteel af in de beeldende kunst aan de Durban University of Technology, waar ze ook actief is als curator bij de universiteitsgalerie. Ze is lid van verschillende culturele commissies, zoals het Visual Arts Network South Africa (VANSA) en Artists for Human Rights Trust (AHRT). In 2007 was zij samen met Storm Janse van Rensburg curator van de tentoonstelling ‘From Here to There’ bij de AVA Gallery in Kaapstad en in 2008 van ‘Modern Fabrics’ bij de BAG Factory in Johannesburg.

Kobena Mercer schrijft over, en onderwijst in, de visuele kunsten van de “zwarte diaspora” en ontving hiervoor in 2006 de Clarks Prize for Excellence in Arts Writing. Mercer was Reader in Art History and Diaspora Studies bij de Middlesex University te Londen, doceerde aan de New York University en de University of California in Santa Cruz en was gastprofessor bij het Center for African American Studies aan de Princeton University in het voorjaar van 2009. Mercer is auteur van ‘Welcome to the Jungle: New Positions in Black Cultural Studies’ (1994) en van vele monografieën van o.a. James van der Zee, Isaac Julien, Adrian Piper en Rotimi Fani-Kayode. Mercer is ook de serieredacteur van de Annotating Art’s Histories’ edities Cosmopolitan Modernisms (2005), Discrepant Abstraction (2006), Pop Art and Vernacular Cultures (2007) en Exiles, Diasporas & Strangers (2008).

Simon Njami is curator, schrijver en kunstcriticus. Daarnaast is hij consultant voor visuele kunst bij de Association Française d’Action Artistique en mede-oprichter en hoofdredacteur van het culturele tijdschrift ‘Revue Noire’. Sinds 2001 is Njami artistiek directeur van de Bamako fotografie biënnale. Samen met Fernando Alvim stelde hij in 2007 het eerste Afrikaanse paviljoen samen van de Biënnale van Venetië. Njami heeft veel publicaties over en tentoonstellingen van Afrikaanse kunst en fotografie, inclusief de reizende tentoonstelling ‘Africa Remix’ en de eerste African Art Fair in Johannesburg in 2008.

Didier Schaub is freelance curator en medeoprichter en creatief directeur van doual’art, een centrum voor hedendaagse kunst in Douala, Kameroen. Van 2000 t/m 2004 was Schaub consultant voor de Europese Commissie en het hoofd van het Hedendaagse Kunst Departement van Centraal Afrika. In 2007 was Schaub de artistiek directeur en co-curator van de eerste Salon Urbain de Douala, ook bekend als ‘SUD 2007’, een internationaal publiek kunstfestival. SUD wordt georganiseerd als een driejaarlijks stedelijk programma van culturele en artistieke activiteiten onder directie van doual’art. De tweede editie van de Salon ‘SUD 2010’ wordt mede samengesteld door Simon Njami.